Nghề săn cây kiểng…hay là tàn phá rừng xanh?

Chưa bao giờ phong trào chơi cây kiểng, ở một số nơi trên địa bàn Quảng Nam lại rầm rộ và phổ biến trong thời gian vài năm trở lại đây. Ngày trước người dân chơi cây kiểng chỉ thích các loại cây bonsai hoặc những cây kiểng loại cỡ nhỏ…., nhưng thời gian gần đây thì họ quay sang với loại cây kiểng to và kiểng đại thụ.

Loại cây kiểng này có giá cao ngất ngưởng, từ vài chục triệu đồng đến cả trăm triệu đồng. Để có được những kiểng đại thụ trồng thì phải vào rừng sâu săn lùng mới có. Những người khai thác cây kiểng vì lợi nhuận cao, nên họ đã lén lút vào rừng săn lùng và đào kiểng cổ thụ, dù biết rằng việc khai thác và đào trộm cây kiểng là hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng nhưng họ vẫn lén lút tìm cách khai thác.
Từ kiểng nhỏ … đến kiểng cổ thụ.

Từ vài năm trở lại đây, tình trạng người dân tại các địa phương ở các thành phố lân cận và người dân ở giáp các bìa rừng trên địa bàn các xã miền núi Quảng Nam đổ xô đi săn cây kiểng đại thụ ngày càng gia tăng. Đặc biệt, tại một số xã của huyện miền núi cao Quảng Nam, nhiều chủ vườn có đến hàng chục cây cảnh, trong đó phần lớn là kiểng đại thụ như: sanh, si, đa đỏ, lộc vừng, sung, vạn tuế, sơn tuế…. Những vườn cây kiểng này là nguồn cung cấp cho dân chơi kiểng khắp nơi trong tỉnh.

Chúng tôi đã đóng trong vai người đi tìm mua cây kiểng, để xâm nhập vào một một số người dân đi đào và người buôn bán cây kiểng ở xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, để tìm hiểu, từ Tam Kỳ tôi và anh thợ săn cây kiểng chạy dọc bờ hồ Phú Ninh, để lên bìa rừng xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh tìm và khai thác cây kiểng, trên đường đi lên chúng tôi đã chứng kiến cảnh xuất hiện nhiều người bày bán cây kiểng cho khách hai bên đường. Nhiều loại kiểng được bày bán, có đủ loại, kích cỡ để khách chơi có thể lựa chọn thoải mái và giá cả phải chăng. Bạn có 3 triệu là có cây kiểng vừa ý và đẹp, nhưng có lúc cần cả chục triệu đồng đến trăm triệu đồng người chơi cũng bỏ ra để mua về trồng, nếu đó là kiểng quý, to, gốc đẹp.

Những người bán kiểng dọc đường này chỉ bán những cây nhỏ, còn kiểng đại thụ luôn được dân buôn trồng và chăm sóc ở trong vườn nhà. Chúng tôi dừng xe tại một quán cafe Bông Miêu ở thôn 10 xã Tam Lãnh, chủ vườn tên Ba, anh Ba là dân buôn bán cây kiểng sành điệu, loại kiểng gì cũng có, nhất là si, sanh và lộc vừng, sơn tuế và hàng chục gốc cây cổ thụ được anh chủ quán mới đào về…., tôi dặm hỏi mua gốc lộc vừng anh mới đào về, thì chủ vườn nói cái giá trên trời không quên kèm câu quảng cáo: cây này tôi mới đào về, nhưng anh là người thứ 5 hỏi mua rồi đó, nếu anh xem được thì tôi bán cho, cây đó giá 10 chai (10 triệu - PV), đối với cây lộc vừng đó giá 10 chai là mềm đó anh ơi, tôi chưa kịp trả giá thì con của anh chủ vườn trong nhà bước ra nói ngay, cây đó giá 10 chai thì để lại trồng bữa sau bán cả vài chục chai sướng hơn, không bán!

Tôi đặt vấn đề muốn mua với số lượng nhiều, thì chủ vườn cây kiểng hớn hở nói ngay: “Số lượng bao nhiêu không thành vấn đề, loại nào cũng có, nói chung là hàng đẹp khỏi chê, nếu không vừa ý cây nào thì anh có thể trả lại cây đó. Nếu anh mua số lượng lớn bọn em sẽ giảm giá nhưng phải đặt cọc trước lấy làm tin….”. Rời vườn kiểng đó, tôi và anh bạn chạy đến nơi khác, trước khi đi ông chủ vườn kiểng không quên cho địa chỉ rồi bảo: “Có gì ông anh liên lạc cho em theo số điện thoại này nhé, không ở đâu hàng đẹp bằng vườn em đâu”.

Trong thời gian giáp Tết vừa qua, nhiều người lùng sục săn cây cảnh nên các nhà vườn lúc nào cũng bận rộn. Anh Nguyễn N., người thợ khai thác cây kiểng lâu năm cho hay: “Tuy đi hơi xa một chút nhưng bù lại mình săn được những cây đẹp và hàng độc, dáng thế đẹp, đặc biệt là giá cao hơn”.



Một cây sanh cổ thụ được các tay thợ săn lùng trong
rừng mang về nuôi chờ ngày bán.


Nước mắt “kiểng” rừng chảy về thành phố.

Thời gian gần đây, khi giá kiểng đại thụ vùn vụt tăng chóng mặt làm cho một số người dân ở các xã và các nơi khác đổ vào rừng khai thác càng nhiều cây kiểng đem về vườn nhà trồng, chăm sóc hoặc tút lại để bán cho dân chơi. Vì lợi nhuận lớn mà hàng ngày có rất nhiều người đổ xô vào rừng đào bới, lùng sục tìm cây. Dân săn kiểng thường tìm đến những cánh rừng nằm sát các ngọn núi cao và những nơi khó vào, vì theo họ nơi này nổi tiếng với nhiều loại cây kiểng quý hiếm và thế đẹp.

Anh B.thuộc diện có thâm niên trong nghề, chuyên săn kiểng ở thôn 10, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh cho biết: Thường mỗi chuyến săn kiểng kéo dài gần một tuần, ăn ngủ luôn trong rừng cho đến lúc tập hợp đủ cây mới đưa ra đường và chuyển về nhà nuôi cho sống. Anh B. nói, " Tôi đã từng bán những cây có giá lên đến gần 100 triệu đồng. Hồi trước thu nhập cao nhưng làm ăn càng lúc càng khó. Bây giờ muốn có được cây có thế đẹp phải đi vào sâu trong dãy núi cao, phía ngoài này dân lùng nhiều nên hiếm lắm….", một đoạn dọc bờ suối Thác trắng, địa phận Tam Lãnh, Phú Ninh dày đặc những hố sâu lồi lõm, nham nhở, đó là dấu vết của dân lùng cây kiểng để lại.

Chúng tôi ngược về lại TP Tam Kỳ, ở các cung đường trong nội thành Tam Kỳ có rất nhiều vườn trồng đến hàng chục cây kiểng đại thụ. “Chúng hầu hết được mang về từ rừng sâu và mua lại của những tay thợ săn kiểng chuyên nghiệp”, một người dân chơi kiểng nói. Những vườn kiểng đại thụ với diện tích gần ngàn mét vuông nhưng đã lèn chật ních hết cây rồi. Có những cây thân lớn đến mấy người ôm, có cây dấu chặt còn mới đang ứa nhựa vừa được đưa về vườn ươm. Có cây lớn đến mức muốn chăm sóc hay tưới nước cho cây, chủ vườn phải bắc thang để leo tưới. “Hiện nay, những loại cây như sanh, si, sung, đa đỏ.... dân chơi rất ưu chuộng. Vườn tui có cây được trả đến hơn 100 triệu đồng mà tui chưa bán, chờ giá lên mới bán”, ông Ngô Đ. Một người dân chơi kiểng thâm niên ở Tam Kỳ nói.

Phóng viên đem sự việc trên, trao đổi với ông Bùi Quang Minh - Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh, ông Minh lo lắng nói: “Hiện các rừng núi của xã Tam Lãnh rất nhiều cây cảnh, trước sự việc sợ người dân trong xã và các nơi khác về khai thác, nên chúng tôi lúc nào cũng đưa việc bảo vệ những cây kiểng cổ thụ lên hàng đầu, nhưng trong thời gian gần đây có một số người dân địa phương khác và người dân trong xã lén lút vào rừng săn cây cảnh về bán, chúng tôi cũng nhiều lần nhắc nhở, cảnh cáo. Chính quyền địa phương còn bố trí người vào tận rừng sâu kiểm tra, thu hồi các loại dụng cụ đào bới đồng thời xử phạt hành chính. Tuy nhiên, sau một thời gian tình trạng này vẫn tái diễn, khó kiểm soát….”.

Tình trạng người dân săn cây kiểng, đặc biệt là kiểng đại thụ ở một số huyện miền núi và các thanh phố của Quảng Nam có dấu hiệu ngày càng tăng. Săn cây kiểng cũng là một kiểu phá rừng, đã đến lúc cơ quan chức năng cần có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn tình trạng trên và trả lại một màu xanh cho những cánh rừng.
Trương Hồng Phong
baomoi.com(2/3/2010)